Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Płaszczyznę obrazu rozsadza dynamika kompozycji złożonej z odrealnionych form malowanych nasyconymi barwami, które autor stara się okiełznać ciemną linia konturu. Rozpoznajemy dwie istoty z uniesionymi w dłoniach toporami – walczą z „bestiami”, wszystko zdaje się pulsować „nienasyconością formy”. Obraz „Walka" jest niezwykle dynamiczną kompozycją namalowaną z użyciem nasyconych kolorów, które z pozoru tworzą nierealne, niepokojące kształty, ale właśnie w tej dynamice, układzie przestrzennym, najpełniej wyrażona jest Teoria Czystej Formy. Według Teorii Czystej Formy podstawową kategorią powstawania i analizowania dzieła jest forma plastyczna, sztuka bowiem nie stawia sobie żadnych innych celów: znaczeniowych, poznawczych czy estetycznych. Odczuwany niepokój metafizyczny wywołany jest przez tajemnicę istnienia i wyraża się w religii, filozofii oraz sztuce, przy czym to właśnie plastyka odgrywa najważniejszą rolę, ponieważ obecnie tylko ona potrafi wywołać poczucie tajemnicy i niepokój metafizyczny. Poglądy na sztukę Witkacy zawarł w pracach: „Nowe formy w malarstwie i wynikające z stąd nieporozumienia" (1919) oraz „Szkice estetyczne" (1922). Dynamika kształtów, linii, kolorów składa się na wyraz dzieła – wedle tych kategorii Witkacy analizował obrazy pochodzące z różnych epok. Sztuka dawna była harmonijna, obecnie artysta odczuwa świat jako pełen zagrożeń i niepokojów, dlatego też jego sztuka jest wynaturzona, konwulsyjna, perwersyjna i dysharmonijna. Według pesymistycznej wizji Witkacego świat zmierza do nieuniknionej katastrofy.

Ewa Gałązka (Cytat za: „Abecadło", red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [423]).