Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Stół bez blatu, krzesła bez siedzisk i unosząca się na wysokich postumentach zastawa to Nie pokoje. Pokój – nie pokój, pokój niepokojący, miejsce, które zatraciło swoją racjonalną funkcjonalność, w którym zapanowała wyobraźnia i sztuka. Taka dyskretna zamiana miejsc, zapraszała odbiorcę nie tylko w świat „magicznego realizmu”, przepełniony niepewnością, świat, którego nie dało się zrozumieć i można było tylko poczuć – ale namawiała także do poważnej refleksji nad schematami naszego myślenia. Nie pokoje to także tytuł wystawy, która prezentowała tworzone przez artystę na przełomie lat 80. i 90. obiekty o podobnym wyrazie. Kompozycje przestrzenne – instalacje, były budowane z rzeczywistych, znanych z codzienności przedmiotów, ale zestawianych w sposób zaskakujący, łamiący ich zwyczajny sens i egzystencję. Krzesła układały się w piramidę, przed stołem zasiadały marynarki, a stoliki przykrywały serwetę – a nie na odwrót. Instalacje stawały się metaforami – poetyckimi ujęciami codziennego doświadczenia. Rozwijają one wcześniejsze poszukiwania artysty, określone mianem nowej ekspresji. Istotna dla niego była swoboda wypowiedzi, intuicja – a nie rozum, odczucie – a nie rzeczywistość i przede wszystkim programowy bunt wobec tego, co zastane.

Paulina Kurc-Maj

(Cytat za: Abecadło, red. Jarosław Lubiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, s.nlb. [213]).

Dwa krzesła, stół, filiżanki, spodki i imbryk. Pozornie opis ten przywołuje wnętrze pokoju przygotowanego do spotkania. Tytułowy niepokój pojawia się, gdy skupimy uwagę na szczegółach. Krzesłom brak siedzisk, pustkę blatu stołu fragmentarycznie uzupełniają niewielkie stojaki, zbyt wysokie, by pozwolić na swobodne sięgnięcie po umieszczoną na nich zastawę. W swoich realizacjach Mariusz Kruk wystawia na próbę oczywistość przedmiotów codziennego użytku. Czyni zamach na wypracowane nawyki i tworzy irracjonalne sytuacje przestrzenne. Ustalone role, formy i funkcje domowych mebli poddaje zaburzeniu. Kruk używa ich inaczej niż nakazuje logika: przekształca, wybrakowuje, uniezależnia jedne od drugich – brak blatu zaburza oczywistość relacji stołu i naczyń.

Aleksandra Janiszewska

(Cytat za: Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm, red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 432).