Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Pancerny I" i „Wielki Książę II" to rysunki piórkiem na papierze należące do większej serii ilustracji do dramatu „Kaukaskie Kredowe Koło" Bertolda Brechta. Oprócz nich Tadeusz Kulisiewicz wykonał także szkice do dwóch innych dzieł niemieckiego pisarza: „Matki Courage" i „Galileusza". Prace powstały pod wpływem spektakli wystawianych w założonym przez Brechta Berliner Ensamble. Były rysowane „na gorąco”, co tłumaczy ich szkicowy charakter, jednak nawet w tej skrótowej formie Kulisiewiczowi udało się wydobyć naturę bohaterów. Artysta skupia się w tych cyklach na człowieku. Jest to temat szczególnie mu bliski i charakterystyczny dla całej jego artystycznej działalności. Jak sam mówił: „W całej mojej twórczości zawsze mi chodziło o człowieka i jego otoczenie. Czy były to przedwojenne cykle drzeworytów o ludziach gór, czy rysunki z moich podróży do Indii, Meksyku, Brazylii – czy przepiękny, urzekający teatr Brechta – zawsze widziałem człowieka". W brechtowskich spektaklach Kulisiewicz dostrzegał nie tylko postaci, ale także wcielających się w nich aktorów. W poetyckiej formie ukazał ludzi przywdziewających maski, posługujących się rekwizytami i operujących gestem po to, by oddać uniwersalne ludzkie prawdy i relacje. Jego szkice to więcej niż notatki, ale raczej rodzaj artystycznej interpretacji oglądanych przedstawień i autorski komentarz do nich. Brecht odwiedził Kulisiewicza w jego pracowni w Warszawie, a także był autorem tekstu do katalogu z inspirowanymi jego sztukami pracami. O rysunkach z cyklu „Kaukaskie Kredowe Koło" napisał, że: „...przemieniają one widzialną rzeczywistość. Przemieniają w sposób śmiały, a nawet całkiem samowładnie". Pisarz zwrócił w ten sposób uwagę na daleki od odtwórczego charakter prac, w których na kanwie wystawianych w teatrze dramatów powstają nowe światy. Inspirowane sztukami Brechta cykle były pokazywane na wystawach w Paryżu i Berlinie.

Dorota Stolarska-Kultys