Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Grafika zastępcza dla video
Grafika zastępcza dla video
Dziewczyny przy pracy

Tadeusz Kulisiewicz

Dziewczyny przy pracy

Udostępnij:
Datowanie: ok. 1928
Technika: drzeworyt
Rozmiar:bez passe-partout: wys. 31 cm, szer. 21 cm; z passe-partout: wys. 35,5 cm, szer. 27 cm
Sposób nabycia:zakup
Data nabycia: 1938
Numer inwentarzowy:MS/SN/GR/37
Dzieło dostępne na ekspozycji:tak

Opis dzieła

Prezentowane prace to seria drzeworytów na papierze, pochodzących z wydanej w 1931 roku teki Tadeusza Kulisiewicza „Szlembark", w której znalazły się grafiki wykonane w latach 1928-1930. Tytuł cyklu nawiązuje do nazwy niewielkiej wsi w Gorcach w Beskidzie Zachodnim. Kulisiewicz odwiedzał ją regularnie od 1926 roku. Mieszkańcy tej ubogiej podgórskiej miejscowości stali się modelami wielu jego grafik i rysunków. Kulisiewicz początkowo zafascynowany był krajobrazem, potem dostrzegł w nim człowieka, który z czasem stał się centralnym punktem jego zainteresowania. Z dużą wrażliwością ukazywał niełatwą codzienność mieszkańców beskidzkiej wsi, tragizm ich egzystencji i krzywdę społeczną, która stała się szczególnie dojmująca w dobie kryzysu przełomu lat 20. i 30. XX wieku. W swoich drzeworytach portretował ludzi ubogich, zmęczonych życiem i zbyt ciężką pracą, kalekich i z niepełnosprawnością intelektualną. Uroda jego bohaterów jest surowa, a ich „kanciaste” twarze, niejednokrotnie zdeformowane ciała i żylaste dłonie zostały naznaczona przez niełatwe warunki życia i górski klimat. Artysta podkreśla to szerokimi ostrymi cięciami i mocnymi kontrastami czerni i bieli.Czynią one jego bohaterów podobnymi do drewnianych świątków z przydrożnych kapliczek. Wtapiają się jak one w otaczający krajobraz, przejmując z determinującej ich życie natury kształty i formy.



W drzeworytach Kulisiewicza widoczne są nawiązania do rzeźby średniowiecznej oraz wyraźne wpływy niemieckiego ekspresjonizmu. Z tym ostatnim artysta zetknął się na wczesnym etapie swojej edukacji, podczas studiów w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Poznaniu pod kierunkiem prof. Jana Jerzego Wronieckiego, jednego z członków grupy Bunt. Ugrupowanie działające w latach 1919-1920 odwoływało się do niemieckiego ekspresjonizmu i czerpało inspiracje od artystów skupionych wokół pism „Die Aktion" i „Der Sturm". Sam Wroniecki zainteresował się z techniką drzeworytu i rzemiosłem graficznym podczas pobytu w Berlinie, następnie przeszczepił je na grunt polski. Dla ekspresjonistów drzeworyt był szczególną formą wyrazu, która poprzez operowanie „grubo ciosanymi” liniami czy grą kontrastów pozbawioną półtonów, odpowiadała potrzebie wyrażenie prawdziwej natury człowieka, jego emocji i niepokojów. Od zrzeszonych w grupie Bunt artystów Kulisiewicz przejął nie tylko technikę, ale także zainteresowanie człowiekiem i tematyką społecznie zaangażowaną. Studiując następnie pod okiem prof. Władysława Skoczylasa w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie zainteresował się, podobnie jak jego nauczyciel i mistrz, tematyką góralską. W przeciwieństwie do Skoczylasa i innych autorów zafascynowanych barwnym folklorem z jego rytmami i bogatą ornamentyką, beztroską ludowych zabaw i tańców, młody artysta zwrócił uwagę na prozę życia z jego codziennymi trudami. W swoich pracach z empatią i wręcz humanistyczną wnikliwością ukazywał to, czego nie dostrzegali idealizujący polską wieś artyści.



Dorota Stolarska-Kultys

Tadeusz Kulisiewicz

Grafik i rysownik. Studia artystyczne odbył w latach 1923–1929 w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u Profesorów Mieczysława i Miłosza Kotarbińskich oraz Władysława Skoczylasa. W 1926 roku związał się ze  Stowarzyszeniem Polskich Artystów Grafików „Ryt” i debiutował na jego wystawie. W latach 1933–1939 prowadził kursy rysunku w ASP w pracowni Mieczysława Kotarbińskiego. Od 1946 roku był profesorem nadzwyczajnym rysunku ASP , a w 1950 został mianowany profesorem zwyczajnym grafiki.  W 1926 Kulisiewicz odkrył Szlembark, wieś w Gorcach. Odtąd  powracał tam często przez całe życie. Drzeworyty szlembarskie Kulisiewicza to grafiki...