Mieczysław Szczuka
Dymy nad miastem. Projekt okładki do tomiku poezji Władysława Broniewskiego
Datowanie: | ok. 1926 |
Technika: | fotomontaż |
Materiały: | papier, tusz |
Rozmiar: | z ramą: wys. 74 cm, szer. 51 cm; bez ramy: wys. 40 cm, szer. 31 cm |
Sposób nabycia: | dar |
Data nabycia: | 1938 |
Numer inwentarzowy: | MS/SN/RYS/45 |
Dzieło dostępne na ekspozycji: | tak |
Opis dzieła
„Fotomontaż – najbardziej skondensowana w formie poezja” – pisał Szczuka w awangardowym piśmie „Blok", które współredagował. Zaprojektowana przez niego okładka do tomu wierszy Broniewskiego jest jednym z najciekawszych osiągnięć fotomontażu lat międzywojennych. Jednocześnie jest syntetyczną wizją epoki maszyn i rozwoju technologicznego, która determinuje postawę nowoczesnego człowieka. Poprzez wycięte fragmenty różnych obrazów, niejako wyjęte ze starego kontekstu i połączone w nowym, fotomontaż stał się gatunkiem twórczości plastycznej, zbieżnym z poezją, szukającą sensu pomiędzy słowami, na styku różnych znaczeń, w nowo tworzonym kontekście wiersza. Stąd Szczuka ukuł pojęcie „poezjoplastyki", nowoczesnej formy twórczości, mającej potencjał ukazywania złożoności życia i zjawisk nowoczesnego społeczeństwa. Ten fotomontaż stawia pytanie o człowieka, który z jednej strony, jako jednostka, jest zwykłą marionetką, z drugiej w masie ludzkiej staje się drobnym, nierozpoznawalnym elementem życia miasta.
Karol Jóźwiak (Cytat za: „Korespondencje. Sztuka nowoczesna i uniwersalizm", red. Jarosław Lubiak, Małgorzata Ludwisiak, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2012, s. 970).