Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

Przedstawiona w pracy Narodowa Orkiestra Symfoniczna w Ghanie powstała w latach 50. XX w., gdy kraj uniezależnił się od Wielkiej Brytanii. Wykonywana podczas próby melodia to tytułowa „Malaika” – utwór z repertuaru Miriam Makeby. Ta południowoafrykańska piosenkarka, nazywana Mamą Afryką, jest symbolem walki z apartheidem. Film stanowi refleksję nad dziedzictwem kolonializmu oraz rolą kultury w budowaniu tożsamości narodowej. Prace Katariny Zdjelar podejmują namysł nad pozycją jednostki wobec przemian politycznych, często skupiając się na roli dźwięku i głosu.

Opis dedykowany osobom słabo słyszącym i niesłyszącym

Film My Lifetime (Malaika) jest zapisem próby Narodowej Orkiestry Symfonicznej w Ghanie. Wątkiem przewodnim jest melodia utworu granego przez orkiestrę z repertuaru Miriam Makeby. (W filmie artystka używa muzyki z utworu piosenkarki Miriam Makeby. Muzyka jest grana przez orkiestrę.) Miriam Makeby to południowoafrykańska piosenkarka, znana jako Mama Afryka. Stała się symbolem walki z apartheidem. (Apartheid to doktryna społeczno-polityczna głosząca konieczność segregacji i dyskryminacji rasowej w Republice Południowej Afryki, obejmuje okres do lat 30tych do 90tych XX wieku.) Praca My Lifetime (Malaika) jest refleksją na temat dawnego i współczesnego kolonializmu. W sali, gdzie ćwiczy Narodowa Orkiestra Symfonicznej Ghany jest gorąco, nie ma klimatyzacji, muzycy się pocą, są zmęczeni upałem. Instrumenty wyglądają na zniszczone, zużyte. Niektórzy muzycy wykorzystują moment ciszy i spokoju na chwilę wypoczynku, przymykają zmęczone oczy.

Artystka Katarina Zdjelar urodziła się w Belgradzie, a mieszka na stałe w Rotterdamie. Zajmuje się przede wszystkim sztuką wideo. Często swoimi pracami, zadaje pytanie, w jaki sposób warunki społeczne, wychowanie i stosunek władzy, wpływają na indywidualną tożsamość. Język i głos jest używany przez artystkę, jako narzędzia do badania współczesnych społeczeństw. Według artystki, to właśnie język ma potencjał do określania i tworzenia rzeczywistości. Język sytuuje jednostkę wobec konkretnej wspólnoty i dzięki niemu jednostka może sama siebie określać.(Artystka uważa, że język służy do komunikacji między ludźmi. Różne grupy, różne narody porozumiewają się za pomocą języka. Język pokazuje pochodzenie człowieka i kulturę, w której żyje.) Równie ważne w twórczości serbskiej artystki są dźwięki. Momenty ciszy, nagłego przestoju jeszcze bardziej uwidaczniają relacje między indywidualnym rytmem jednostki, a rytmem wspólnoty. Filmy artystki pokazują świat w pewnym zawieszeniu i nieciągłości, między jednym a drugim momentem, między działaniem a znieruchomieniem. (Artystka w swoich filmach pokazuje konkretne momenty z życia konkretnych ludzi. Nakręciła dany moment czyli zatrzymała chwilę w kadrze filmowym. Dzięki temu człowiek, który ogląda film, może się zastanowić nad bohaterami filmu, ich życiem, ich kulturą. Jednocześnie zastanawia się też nad swoim życiem.) W filmach Zdjelar, wychodząc od jednostki, tego, co prywatne, osobiste, przedstawiając zamkniętą grupę, komentuje teraźniejszość, opowiada o historycznych procesach, polityce. Są propozycją otwartą na interpretacje widza i diagnozę współczesności.

Autor skryptu: Katarzyna Mądrzycka-Adamczyk

Film My Lifetime (Malaika) jest zapisem próby Narodowej Orkiestry Symfonicznej w Ghanie. Motywem przewodnim obrazu jest melodia utworu z repertuaru Miriam Makeby, południowoafrykańskiej piosenkarki zwanej Mamą Afryka, symbolu walki z apartheidem.

W pracach Katariny Zdjelar powraca często pytanie, w jaki sposób warunki społeczne, wychowanie i stosunki władzy wpływają na indywidualną tożsamość. Artystka używa języka i głosu jako narzędzi do badania współczesnych społeczeństw, ponieważ według jej rozpoznania to właśnie w języku, ze względu na jego potencjał do określania i tworzenia rzeczywistości, kryje się tajemnica tego, jak jednostka sytuuje się wobec konkretnej wspólnoty i jak sama siebie określa. Najistotniejszym obszarem działalności Zdjelar są prace wideo. Filmy artystki ukazują świat znajdujący się w zawieszeniu i nieciągłości, między jednym a drugim momentem, między działaniem a znieruchomieniem. Wychodząc od tego, co prywatne, osobiste, przedstawiając zamkniętą grupę, filmy Zdjelar stanowią komentarz do teraźniejszości, opowiadają o historycznych procesach, politycznych zaszłościach i proponują otwartą na interpretacje widza diagnozę współczesności. Przedstawiają często kulisy imaginarium zmiennych i gwałtownych czasów, ukazując rzadko przedstawiane momenty, które nie przystają do powszechnej wizji współczesności. Tak dzieje się też w obrazie My Lifetime (Malaika), która to praca stanowi refleksję na temat dawnego i współczesnego kolonializmu.

Twórczość Katariny Zdjelar po raz pierwszy pojawiła się w Muzeum Sztuki w Łodzi w 2012 roku przy okazji wystawy Dla Was, na której znalazła się praca wideo Shoum. My Lifetime (Malaika) pokazywana była w 2016 roku na indywidualnej wystawie artystki w ms1 – Między dźwiękami.

Maria Morzuch