Kolekcja Sztuki XX i XXI wieku

„Wiszący krąg kamieni" to praca, która powstała podczas zorganizowanej w 1981 roku w Łodzi międzynarodowej wystawy „Konstrukcja w procesie". Ken Unsworth był jednym z pięćdziesięciu czterech zaproszonych do udziału w niej twórców. Idea wystawy nawiązywała do tradycji międzywojennej awangardy, postulującej włączenie sztuki w obszar codzienności. Dla organizujących ją łódzkich artystów celem była nie tylko prezentacja dzieł, ale także doświadczenie wspólnoty. W realizacji projektów pomagali robotnicy z łódzkich fabryk, a twórcy z całego świata mieli okazję uczestniczyć w robotniczych protestach. Niespełna dwa miesiące przed wprowadzeniem stanu wojennego wystawa stała się manifestacją solidarności z polskim społeczeństwem.

Konstrukcja „Wiszący krąg kamieni" stanęła w hali Kombinatu Budowlano-Remontowego Handlu i Usług „Budrem”. Aby ją wykonać Unsworth przywiózł z Australii ponad trzydzieści polnych kamieni.  Jest to jedna z wielu „lewitacyjnych” rzeźb, w których artysta podwiesza kamienie przy pomocy drutów. Najlepiej znaną i rozpoznawalną z nich jest składający się ze stu trzech kamieni rzecznych „Suspended stone circle II" (1974 – 1977), znajdujący się w zbiorach Art Gallery of New South Wales w Sydney. Inspiracją dla tego cyklu były powstające w latach 70. w USA i Europie realizacje z nurtu land artu. Unsworth dostrzegł potencjał zawarty w przemieszczeniu kamieni z ich naturalnego środowiska w nowy kontekst. Stworzył wówczas rysunki ukazujące wszystkie warianty, w jakich można je zaaranżować.

Sposób rozmieszczenia kamieni w danym wariancie nie jest nigdy określony z góry, ale jest wynikiem pracy nad poszukiwaniem balansu i równowagi. To, co interesuje artystę to zagadnienie grawitacji i mocy, która utrzymuje kamienie w danej pozycji. W pracach z cyklu „Wiszący krąg kamieni" pozorny minimalizm i geometryzm zbliżają się do poezji i metafizyki. Ważące kilka ton głazy, zawieszone w przestrzeni mają bowiem w sobie element tajemnicy i magii, skłaniają do refleksji nad światem materii i kondycją człowieka. Unsworth odwołuje się do inspirującej go kultury Aborygenów, dla której najważniejsze są: autonomia, równowaga, symetria i działanie. W pracy „Wiszący krąg kamieni" przenosi te zasady w pole sztuki. Rzeźba funkcjonuje analogicznie do idealnie zbalansowanego świata, w którym żadna z sił nie powinna przeważać nad pozostałymi.

Praca podarowana Muzeum Sztuki w Łodzi przez artystę znajduje się obecnie w ogrodzie ms1.

Dorota Stolarska-Kultys